Sáng chế là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên. Sáng chế chỉ được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế nếu đáp ứng các điều kiện sau đây: Có tính mới; Có trình độ sáng tạo và Có khả năng áp dụng công nghiệp. Đây là căn cứ để pháp luật Việt Nam xác định các đối tượng không được bảo hộ sáng chế- Các đối tượng không đáp ứng được đầy đủ các tiêu chuẩn ứng dụng công nghiệp của sáng chế như: phát minh, lý thuyết khoa học, phương pháp toán học; giải pháp chỉ mang đặc tính thẩm mỹ mà không mang đặc tính kĩ thuật. Vậy các đối tượng không được bảo hộ dưới danh nghĩa sáng chế cụ thể như thế nào, Tư vấn Blue Nghệ An xin chia sẻ cùng quý vị như sau.
Nguồn Internet
Các đối tượng không được bảo hộ dưới danh nghĩa sáng chế:
Theo quy định của luật nhà nước thì các đối tượng không đáp ứng được đầy đủ các tiêu chuẩn ứng dụng công nghiệp của sáng chế như: phát minh, lý thuyết khoa học, phương pháp toán học; giải pháp chỉ mang đặc tính thẩm mỹ mà không mang đặc tính kĩ thuật.
Ngoài ra, vì một số điểm tương đồng mà sáng chế thường dễ bị nhầm lẫn với phát minh. Nhưng trên thực tế đây là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Về bản chất, phát minh là việc nhận ra quy luật tự nhiên vốn tồn tại, trong khi sáng chế là tạo ra phương tiện mới về mặt kĩ thuật chưa từng tồn tại. Phát minh không thể trực tiếp áp dụng vào đời sống mà phải thông qua sáng chế. Cùng với thời gian, sáng chế có thể suy giảm, tiêu vong theo tiến độ của khoa học công nghệ, kỹ thuật, còn phát minh luôn tồn tại trong lịch sử nhân loại.Vì vậy, Luật Sở hữu trí tuệ không bảo hộ phát minh với danh nghĩa sáng chế mà có cơ chế pháp lý khác.
– Sơ đồ, kế hoạch, quy tắc và phương pháp để thực hiện các hoạt động tri óc, huấn luyện vật nuôi, thực hiện trò chơi, kinh doanh; chương trình máy tính; cách thức thể hiện thông tin.
Các đối tượng này chỉ thuần tuý là sự thể hiện thông tin chứ không mang là một giải pháp kỹ thuật. Do đó, không thể có khả năng áp dụng chúng vào sản xuất công nghiệp trong thực tiễn được. Các đối tượng “sơ đồ, kế hoạch, quy tắc và phương pháp để thực hiện các hoạt động tri óc, huấn luyện vật nuôi, thực hiện trò chơi, kinh doanh, chương trình máy tính được” bảo hộ theo quy định quyền tác giả. Vì vậy, các đối tượng này không được bảo hộ với danh nghĩa sáng chế.
– Giống thực vật, giống động vật; Quy trình sản xuất thực vật, động vật chủ yếu mang bản chất sinh học mà không phải quy trình vi sinh.
Các đối tượng này được bảo hộ trong lĩnh vực khác bởi những đặc điểm khác biệt của các đối tượng này. Ví dụ như Quy trình để tạo ra một giống cây trồng mới thường mất rất nhiều thời gian và tiền bạc. Trong khi đó, việc sao chép giống cây trồng lại có thể được thực hiện nhanh chóng theo nhiều cách thức khác nhau, như: chiết cây, giâm cây hoặc gieo hạt … Việc thời hạn hiệu lực của bằng độc quyền sáng chế (tối đa chỉ 20 năm) lại không phù hợp đối với đối tượng giống cây trồng mới (thời gian khai thác giống cây trồng có thể kéo dài đến 25 năm hoặc hơn thế). Do vậy, đòi hỏi các cần phải xây dựng cơ chế bảo hộ hữu hiệu, riêng biệt cho đối tượng giống cây trồng mới, đảm bảo cho người tạo giống cây trồng có thể khai thác lợi nhuận và tái đầu tư cho các hoạt động sáng tạo của mình.
– Phương pháp phòng ngừa, chuẩn đoán, chữa bệnh cho người và động vật.
Loại trừ đối tượng này ra khỏi phạm vi sáng chế được bảo hộ bởi vì việc tìm ra phương pháp phòng và chữa bệnh cần phải mở rộng phạm vi áp dụng vì mục đích nhân đạo có tầm quan trọng rất lớn đến lợi ích cộng đồng, nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước và không thể đưa ra để tư nhân hóa hoặc thương mại hóa được.
– Ngoài ra, những sáng chế trái với đạo đức xã hội, trật tự công cộng, có hại cho quốc phòng, an ninh (theo khoản 1, điều 8 Luật Sở hữu trí tuệ). Quy định này nhằm mục đích “bảo vệ trật tự công cộng và đạo đức xã hội, bảo vệ cuộc sống và sức khỏe của con người cũng như các sinh vật khác để tránh gây nghiêm trọng cho môi trường”. Điều kiện này đặc biệt có ý nghĩa trong những năm gần đây với sự phát triển của công nghệ gen. Cần thiết phải loại trừ việc cấp bằng sáng chế cho quy trình nhân bản người và thay đổi cấu trúc gen nhận dạng người cũng như các loại động vật khác.
Vì sao những đối tượng trên không được bảo hộ dưới danh nghĩa sáng chế?
Theo các quy định của pháp luật, các đối tượng không được bảo hộ tại Việt Nam có thể bởi các lý do sau:
Thứ nhất, việc bảo hộ sáng chế trái với đạo đức xã hội, trật tự công cộng, có hại cho quốc phòng, an ninh. Mặc dù trường hợp này, sáng chế yêu cầu bảo hộ đáp ứng được đầy đủ các tiêu chuẩn bảo hộ, nhưng nếu xét thấy việc bảo hộ đó ảnh hưởng tới đạo đức xã hội, trật tự công cộng, quốc phòng, an ninh thì cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam sẽ từ chối bảo hộ.
Thứ hai, đối tượng được yêu cầu bảo hộ không phải là giải pháp kỹ thuật, ví dụ: phát minh, lý thuyết khoa học, phương pháp toán học; Sơ đồ, kế hoạch, quy tắc và phương pháp để thực hiện các hoạt động trí óc, huấn luyện vật nuôi, thực hiện trò chơi, kinh doanh; Cách thức thể hiện thông tin,..
Thứ ba, đối tượng được bảo hộ dưới các hình thức khác của quyền sở hữu trí tuệ, ví dụ: Chương trình máy tính: Thuộc một trong số các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả theo quy định tại Điều 14, khoản 1 Luật Sở hữu trí tuệ; Giải pháp chỉ mang đặc tính thẩm mỹ: hoàn toàn có thể đáp ứng tiêu chí bảo hộ dành cho kiểu dáng công nghiệp hoặc có thể được xem là tác phẩm mỹ thuật ứng dụng hoặc tùy thuộc các quy định của Luật cạnh tranh để có thể áp dụng các nguyên tắc về chống cạnh tranh không lành mạnh; Giống cây trồng
Thứ tư, đối tượng không có khả năng áp dụng công nghiệp, ví dụ: Quy trình sản xuất thực vật, động vật chủ yếu mang bản chất sinh học mà không phải là quy trình vi sinh; Phương pháp phòng ngừa, chẩn đoán và chữa bệnh cho người và động vật,…
Trên đây là những thông tin về việc các đối tượng không được bảo hộ dưới danh nghĩa sáng chế mà Tư vấn Blue tại Nghệ An muốn chia sẻ cùng quý vị, hy vọng những thông tin của chúng tôi sẽ mang lại lợi ích cho quý vị, mọi chi tiết cần thiết xin liên hệ đội ngũ Tư vấn Blue tại Nghệ An.
