Pháp luật quy định thủ tục khai nhận thừa kế quyền sử dụng đất theo pháp luật khi người chết không để lại di chúc phải đáp ứng các điều kiện: Xác định đủ hàng thừa kế theo pháp luật, Quyền sử dụng đất có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà hợp pháp, Quy trình thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế đúng pháp luật. Ba điều kiện này khiến thủ tục khai nhận thừa kế quyền sử dụng đất phát sinh nhiều khó khăn trong thực tế. Trong bài viết này Tư vấn Blue xin chia sẻ những vấn đề liên quan và dịch vụ tư vấn khai nhận thừa kế quyền sử dụng đất tại Nghệ An như sau:
Hình minh họa
Căn cứ theo Điều 58 khoản 1 Luật Công chứng 2014 hướng dẫn thủ tục công chứng, chứng thực việc thực hiện thủ tục khai nhận di sản được áp dụng đối với trường hợp “Người duy nhất được hưởng di sản theo pháp luật hoặc những người cùng được hưởng di sản theo pháp luật nhưng thỏa thuận không phân chia di sản đó có quyền yêu cầu công chứng văn bản khai nhận di sản.”
Trường hợp áp dụng thỏa thuận phân chia di sản thừa kế của các đồng thừa kế
Căn cứ theo khoản 1 Điều 57 Luật Công chứng 2014 hướng dẫn thủ tục công chứng, chứng thực thì thủ tục thỏa thuận phân chia di sản được áp dụng trong trường hợp :“Những người thừa kế theo pháp luật hoặc theo di chúc mà trong di chúc không xác định rõ phần di sản được hưởng của từng người thì có quyền yêu cầu công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản.”
Hồ sơ thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế
Giấy tờ chung cần có khi ra phòng công chứng
- Phiếu yêu cầu công chứng theo mẫu;
- Giấy chứng tử của người để lại di sản;
- Các giấy tờ chứng minh về tài sản của người để lại di sản bao gồm: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; sổ tiết kiệm, Giấy đăng ký xe; Giấy chứng nhận cổ phần,…;
- Giấy tờ về nhân thân của người thừa kế: CMND, hộ khẩu;
Trường hợp có di chúc và di chúc ghi rõ cách phân chia tài sản, bạn cần cung cấp thêm: Di chúc
Trường hợp không có di chúc hoặc có di chúc nhưng di chúc không ghi rõ cách phân chia di sản, bạn cần cung cấp thêm:
- Tờ tường trình và cam kết về quan hệ nhân thân
- Giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân giữa người thừa kế theo pháp luật với người để lại di sản trường hợp không có di chúc: hộ khẩu, giấy khai sinh, tờ khai nhân khẩu;
Sau khi kiểm tra hồ sơ thấy đầy đủ, phù hợp quy định của pháp luật, cơ quan công chứng tiến hành thụ lý công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản, văn bản khai nhận di sản. Việc thụ lý phải được niêm yết trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày niêm yết. Việc niêm yết do tổ chức hành nghề công chứng thực hiện tại trụ sở của Ủy ban nhân cấp xã nơi thường trú cuối cùng của người để lại di sản; trường hợp không xác định được nơi thường trú cuối cùng thì niêm yết tại nơi tạm trú có thời hạn cuối cùng của người đó.
Trường hợp di sản gồm cả bất động sản và động sản hoặc di sản chỉ gồm có bất động sản thì việc niêm yết được thực hiện theo quy định tại Khoản này và tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có bất động sản.
Trường hợp di sản chỉ gồm có động sản, nếu trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng và nơi thường trú hoặc tạm trú có thời hạn cuối cùng của người để lại di sản không ở cùng một tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thì tổ chức hành nghề công chứng có thể đề nghị Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường trú hoặc tạm trú có thời hạn cuối cùng của người để lại di sản thực hiện việc niêm yết.
Sau 15 ngày niêm yết, không có khiếu nại, tố cáo gì thì cơ quan công chứng chứng nhận văn bản thừa kế. Các đồng thừa kế có thể lập Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế (Điều 57 Luật Công chứng 2014) hoặc Văn bản khai nhận di sản thừa kế (Điều 58 Luật Công chứng 2014). Sau khi công chứng văn bản thừa kế, người được hưởng di sản thực hiện thủ tục đăng ký quyền tài sản tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thuộc Phòng tài nguyên và môi trường cấp huyện nơi có đất.
Những vấn đề vướng mắc khi khai nhận thừa kế quyền sử dụng đất
Thông thường khi gia đình có tài sản thừa kế mà người đã chết để lại không lập di chúc thì các hộ gia đình thường nhờ sự trợ giúp từ người thân, cơ quan chức năng tại phường xã để nắm được cách thực hiện thủ tục khai nhận thừa kế. Mỗi gia đình đều có những người am hiểu các quy định pháp luật hiện hành về cách phân chia di sản thừa kế theo pháp luật, các bước tiến hành thủ tục khai nhận thừa kế, tuy nhiên có những vướng mắc phát sinh cần có yếu tố kinh nghiệm để giải quyết thì không phải ai cũng biết. Những vướng mắc thường gặp bao gồm
Thứ nhất, các hộ gia đình không nắm được điều kiện về giấy tờ chứng minh quyền sở hữu của mảnh đất dự kiến khai nhận thừa kế. Có trường hợp khi tư vấn cho hộ gia đình chia di sản thừa kế, Luật sư yêu cầu khách hàng đưa ra giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nhưng giấy tờ đó do bảo quản không tốt mà hiện tại đã bị rách nát, không nhìn rõ thông tin, lại được cấp từ rất lâu rồi. Trường hợp này giấy tờ khách hàng đưa không đủ giá trị pháp lý để phòng công chứng xác định quyền sở hữu hợp pháp của người sở hữu dẫn tới việc khai nhận thừa kế bị ảnh hưởng.
Thứ hai, nhiều người khai nhận di sản thừa kế của mẹ đã chết để lại mới biết rằng cần giấy chứng tử của ông bà ngoại, trong khi đó ông bà đã mất từ rất lâu và cũng không ai khai tử vào thời điểm đó. Đương nhiên khi không có đủ giấy tờ về những người thừa kế theo pháp luật thì phòng công chứng cũng không thể thực hiện thủ tục công chứng biên bản họp phân chia di sản thừa kế của gia đình.
Thứ ba, khi phân chia di sản thừa kế nhiều thành viên trong gia đình chịu ảnh hưởng của tập quán cũ nên đưa ra những quan điểm trái luật gây cản trở cho việc thỏa thuận phân chia di sản thừa kế cho gia đình. Ví dụ như: Tài sản thừa kế không chia cho con gái, … Vướng mắc này nếu giải quyết không khéo sẽ dẫn đến những hệ lụy khôn lường như vì tự ái mà một người nhất quyết không ký vào biên bản họp gia đình. Nên trong trường hợp này luôn cần có một luật sư đại diện giải đáp các quy định pháp luật để mọi người trong gia đình hiểu và từ đó có phương án giữ hòa khí trong gia đình.
Thứ tư, các hộ gia đình không nắm được quy định về người quản lý di sản thừa kế dẫn đến khi chưa thống nhất được phương án phân chia di sản thừa kế các thành viên đã có những hành vi bột phát làm phương hại đến tài sản thừa kế, và gây mâu thuẫn nội bộ gia đình dẫn đến việc phân chia tài sản thừa kế càng gặp khó khăn.
Mọi vấn đề vướng mắc cần đến dịch vụ tư vấn khai nhận thừa kế quyền sử dụng đất tại Nghệ An, quý vị hãy liên hệ Tư vấn Blue để được hỗ trợ tư vấn miễn phí.
